«Igl è capità e consequentamain poi puspè capitar: quai è il coc da quai che nus avain da dir.» Quai ha scrit l'autur e survivent d'Auschwitz Primo Levi en vista a la tragedia e la violaziun da la civilisaziun dal holocaust. Ils survivents dal holocaust san che l'istorgia po sa repeter, pertge ch'els han vis cun agens egls tge che umans èn abels da far.
Era nus na dastgain betg serrar ils egls davant la realitad. Sco figlia da gidieus persequitads dal holocaust, ma era sco burgaisa svizra, consideresch jau sco l'obligaziun da nus tuts da mantegnair las regurdientschas al holocaust e d'adina puspè ans occupar dad el. L'exposiziun The Last Swiss Holocaust Survivors sa basa sin questa persvasiun.
En l'intermediaziun da la savida davart il holocaust ans chattain nus en in punct decisiv, pertge che mo paucas perditgas dal temp da quest terribel genocid èn anc tranter nus. En il center da l'exposiziun The Last Swiss Holocaust Survivors stattan perquai ils purtrets ed ils raquints da las surviventas e dals survivents dal holocaust che individualiseschan l'istorgia dal holocaust e la conservan per generaziuns futuras. Las persunas purtretadas derivan da differents pajais da l'Europa e vivan oz en Svizra tudestga, en Svizra romanda ed en il Tessin. Ellas represchentan tut ils umans che han survivì il holocaust e chattà ina nova patria en Svizra.
Ils purtrets impressiunants mussan las fatschas d'umans, dals quals la dignitad umana è pli baud vegnida negada. Igl èn fatschas segnadas da lur biografia. Extracts da questas biografias emprendain nus d'enconuscher en ils films commovents. I sa tracta dad istorgias dal surviver, ma er istorgias d'ina vita suenter il holocaust. Ils purtretads raquintan a nus co ch'els èn vegnids offendids e privads da lur dretgs, co ch'els han survivì il holocaust e suenter vivì vinavant ed era ch'il trauma e la tristezza profunda als han semper accumpagnà fin en l'auta vegliadetgna.
L'exposiziun The Last Swiss Holocaust Survivors mussa a maun da las biografias dals purtretads, nua che l'antisemitissem – che sa manifestescha oz puspè en blers lieus – po manar. La regurdientscha al holocaust duai perquai er esser in avertiment tge consequenzas fatalas ch'il rassissem e l'antisemitissem pon avair. Igl è la responsabladad da nossa generaziun da purtar vinavant il clom «mai pli». L'exposiziun sa drizza perquai oravant tut a la generaziun giuvna e duai sensibilisar ella per la valur e l'impurtanza da la toleranza.
I stat a cor a mai d'engraziar zunt fitg als purtretads ch'els han demussà la forza da raquintar a nus lur istorgia da la vita en il rom da questa exposiziun e da rapportar da lur experientschas e regurdientschas ch'ins po per part strusch exprimer.